Dziedziczenie długów. Jak tego uniknąć?

Większość osób utożsamia spadkobranie ze zwiększeniem stanu posiadania. Jednak kiedy umiera spadkodawca, jego bliscy mogą odziedziczyć nie tylko majątek, ale także jego długi! Długi można odziedziczyć po zmarłej osobie tak samo jak majątek.
Jesteś spadkobiercą osoby, która pozostawiła długi, z tego artykułu dowiesz się, co zrobić, żeby nie odziedziczyć zobowiązań spadkodawcy.

Jak dziedziczy się spadek?

1. 1. Na podstawie testamentu, czyli rozporządzenia majątkiem na wypadek śmierci. Spadkobiercami mogą zostać osoby wskazane w testamencie, które uzyskują w ten sposób prawo do spadku lub jego części.
   2. Na podstawie dziedziczenia ustawowego, wynikającego z przepisów prawa.
      W przypadku dziedziczenia ustawowego, prawo do spadku w pierwszej kolejności przysługuje małżonkowi spadkodawcy i jego dzieciom. W przypadku ich braku kolejno dziedziczą: wnuki, rodzice, rodzeństwo oraz tak zwani zstępni
      rodzeństwa, na przykład siostrzeńcy lub bratankowie. Majątek może przejść również na gminę lub Skarb Państwa.

Niezależnie od podstawy dziedziczenia, spadkobiercy przejmują zarówno aktywa, jak i pasywa spadku, czyli również długi.

Trzy metody na uniknięcie odziedziczenia długów:

1. 1. odrzucenie spadku
   2. zrzeczenie się dziedziczenia
   3. przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza

Odrzucenie spadku

W przypadku, gdy wysokość zobowiązań jest wyższa niż wartość spadku, najkorzystniej będzie odrzucić spadek. Odrzucenie spadku spowoduje, że spadkobierca zostanie wyłączony z kręgu osób dziedziczących. Spadek w takim przypadku przechodzi na innych spadkobierców. Odrzucenia spadku dokonuje się przed sądem lub notariuszem i należy tego dokonać w terminie 6 miesięcy od dnia powzięcia wiadomości o fakcie dziedziczenia.

Ważne: Decyzja o odrzuceniu spadku odnosi się zawsze do całego spadku. Nie jest zatem możliwe częściowe zrzeczenie się spadku, a co do pozostałej części zdecydowanie się na dziedziczenie.

Zrzeczenie się dziedziczenia

Kolejnym rozwiązaniem jest zrzeczenie się dziedziczenia. Takiego zrzeczenia należy dokonać przed sądem lub przed notariuszem, ale jeszcze za życia spadkodawcy. Jest to rozwiązanie w przypadku, gdy mamy informacje, że nasz przyszły spadkodawca, jest zadłużony na kwotę przewyższającą wartość jego majątku.

Zrzeczenie się dziedziczenia musi obligatoryjnie zostać dokonane w formie aktu notarialnego. Jest to umowa spadkodawcy z przyszłym spadkobiercą.

Ważne: Skutki zrzeczenia się dziedziczenia przechodzą również na zstępnych spadkobiercy, na jego dzieci oraz wnuki.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza

Co zrobić, jeśli nie zawarłeś ze spadkodawcą za jego życia umowy o zrzeczenie się spadku lub z jakichś powodów nie odrzuciłeś po śmierci spadkodawcy spadku w określonym przepisami terminie?

Jeśli odziedziczyłeś dług na przykład z tytułu niespłaconego kredytu to, zgodnie z prawem cywilnym, Twoje dziedziczenie ma charakter tzw. dziedziczenia z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że w takiej sytuacji przejmujesz zobowiązania zmarłej osoby, ale ponosisz za nie odpowiedzialność wyłącznie do wysokości wartości odziedziczonego majątku.

Dziedziczenie długów a upadłość konsumencka

Dziedziczenie długów może mieć również istotne powiązania z postępowaniem upadłościowym, szczególnie upadłością konsumencką.

1. Gdy odziedziczone długi prowadzą do niewypłacalności: Jeśli spadkobierca przyjął spadek (np. z dobrodziejstwem inwentarza), a odziedziczone zobowiązania są na tyle wysokie, że stały się główną przyczyną jego niewypłacalności lub znacząco się do niej przyczyniły, spadkobierca taki może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Długi spadkowe mogą być podstawą do takiego wniosku. W ramach postępowania upadłościowego długi spadkowe mogą zostać umorzone. Należy jednak pamiętać, że w takim przypadku odziedziczony majątek staje się częścią masy upadłościowej, która służy zaspokojeniu wierzycieli.
2. Gdy spadkobierca jest już w upadłości konsumenckiej: Jeśli osoba, która jest już w trakcie postępowania upadłościowego (jest upadłym), dziedziczy spadek, zasady prawa spadkowego nie ulegają zmianie, ale spadek wchodzi w całości do masy upadłości. Upadły nie ma możliwości odrzucenia spadku. Spadek taki uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza bez konieczności składania dodatkowych oświadczeń przez syndyka. Co więcej, prawo do zachowku również wchodzi do masy upadłości.

Te powiązania podkreślają, że upadłość konsumencka może być skutecznym narzędziem pozwalającym uwolnić się od zobowiązań spadkowych, które stały się nie do udźwignięcia po ich przyjęciu. Jest to jednak rozwiązanie ostateczne, wiążące się z utratą odziedziczonego majątku, stąd warto najpierw rozważyć i w odpowiednim terminie zastosować wcześniejsze metody, takie jak odrzucenie spadku.